Tryby warunkowe, zwane też okresami warunkowymi, to jedna z najbardziej enigmatycznych część gramatyki języka angielskiego. I chociaż teoria nie jest skomplikowana, to często mamy kłopoty właśnie z trybami warunkowymi. Dlaczego tak jest? Powodem może być inna niż w języku polskim budowa trybów warunkowych, która sprawia, że czasem po prostu gubimy się w tym wszystkim. O tym, jakie tryby warunkowe mamy w języku angielskim i jak się ich uczyć przeczytacie poniżej.
Ile jest trybów warunkowych w języku angielskim?
Zdania warunkowe, które występują w języku angielskim to złożone wypowiedzi zawierające zawsze dwa elementy pewien warunek oraz rezultat jego spełnienia. Prościej mówiąc, jeśli zdarzy się A, to nastąpi B. Można powiedzieć, że zdania te są pewnymi gdybaniami, spekulacjami, ale też stwierdzeniami rzeczy oczywistych.
Tryby warunkowe można rozpoznać między innymi dzięki temu, że występują w nich takie wyrażenia jak:
| If (jeśli) |
| When (kiedy) |
| as soon as, as late as (gdy tylko, dopiero gdy) |
| before, after (przed, po) |
| until, till (do czasu, gdy) |
To, co widzimy powyżej, to wiadomości wstępne. A ile jest trybów warunkowych? Możemy wymienić następujące:
| Zerowy tryb warunkowy (zero conditional) | Wyraża on ponadczasowe prawdy, fakty. | Kiedy wschodzi słońce, rozpoczyna się dzień. |
| Pierwszy tryb warunkowy (first conditional) | Odnosi się do przyszłości, mówi o rzeczach, które mają realną szansę na zaistnienie. | Jeśli będę się uczył, mam szansę zdać egzamin. |
| Drugi tryb warunkowy (second conditional) | Odnosi się do teraźniejszości. Mówi o rzeczach, które mają niewielką lub zerową szansę na powodzenie, ale zawsze możemy przecież pomarzyć. | Jeśli miałbym dużo pieniędzy (w domyśle – ale nie mam), kupiłbym własną restaurację. |
| Trzeci tryb warunkowy (third conditional) | Ten tryb odnosi się do przeszłości. Warunek nie został wykonany w przeszłości, co przełożyło się na skutek, który także miał miejsce w przeszłości. Ten tryb służy na przykład do wspominania błędów, które popełniliśmy. | Gdybym uczył się więcej angielskiego w zeszłym roku, nie oblałbym wtedy egzaminów. |
| Tryb warunkowy mieszany (mixed conditional) | Mieszane tryby stosujemy w dwóch sytuacjach. Kiedy sytuacja z przeszłości wpływa na teraźniejszość lub przyszłość, stosujemy połączenie trybu trzeciego z drugim (ważne jest zachowanie kolejności). | Gdybym nie wydał wszystkich pieniędzy na gry, miałbym za co kupić jutro bilety do kina. |
| Druga sytuacja ma miejsce, gdy zdarzenie odbywające się w teraźniejszości ma wpływ na przeszłość. Wtedy stosujemy połączenie trybu drugiego z trzecim. | Gdybym zarabiał więcej pieniędzy, kupiłbym dom. |
Skoro już znamy wszystkie tryby, to czas nauczyć się budowy każdego z nich.
Zerowy tryb warunkowy
Angielskie zdania warunkowe typu zero, jak już wspominaliśmy, odnoszą się do wydarzeń prawdziwych, zjawisk, które zawsze dzieją się w ten sam sposób, na przykład: „Jeśli zajdzie słońce, zrobi się ciemno”, „Jeśli schłodzisz wodę do 0 stopni, to zamarznie”. Zerowy tryb warunkowy ma bardzo prostą konstrukcję:
| If + Present Simple + Present Simple |
| If there’s no oxygen, there’s no fire. |
| Jeśli nie ma tlenu, to nie ma ognia. |
| Present Simple + if + Present Simple |
| The water turns into ice if you freeze it. |
| Woda zamieni się w lód, jeśli ją zamrozisz. |
Powyższe przykłady pokazują, że obie części zdania są w czasie Present Simple i opisują sytuacje, które mają miejsce zawsze.
Pierwszy tryb warunkowy
Zdania warunkowe w trybie pierwszym, jak już pisaliśmy, odnoszą się do przyszłości, która nastąpi, jeśli spełniony zostanie założony warunek. Przykładowo: „Jeśli nie będzie padać, wyjdziemy na spacer”, „Jeśli będziemy mieć wolny weekend, spędzimy go z rodziną”. Konstrukcja zdań w tym trybie wygląda następująco:
| If + Present simple + will + bezokolicznik |
| If I finish work at six, I will go to the pub. |
| Jeśli skończę pracę o szóstej, pójdę do pubu. |
| will + bezokolicznik + if + Present simple |
| I will go to the pub if I finish work at six. |
| Pójdę do pubu, jeśli skończę pracę o szóstej. |
Dobrze jeszcze jest zwrócić uwagę na przecinek. Po zdaniach podrzędnych, zaczynających się od If, stawiamy przecinek. Jednak w przypadku zdań zaczynających się od Will przecinka przed if nie stawiamy.
Kolejna sprawa to używanie innych zwrotów. W części warunkowej zdania zamiast spójnika if (jeśli) użyć można wyrażeń takich jak: when (kiedy), as soon as (jak tylko), unless (chyba że), provided that (założywszy że). Will zaś możemy zastąpić przez: might, can, should, których używamy, gdy chcemy coś zasugerować, na coś pozwolić.
Drugi tryb warunkowy
Drugi okres warunkowy często nazywany jest trybem „co by było, gdyby”. Przypuszczamy, że coś może się wydarzyć w teraźniejszości, ale nie mamy całkowitej pewności, że tak będzie. Odnosi się też do zdarzeń nieprawdopodobnych. Budowa tego trybu wygląda następująco:
| If + Past simple + would + bezokolicznik |
| If I won a lottery, I would travel to Japan. |
| Jeśli wygrałbym na loterii, pojechałbym do Japonii. |
| Would + bezokolicznik + if + Past simple |
| I would buy a restaurant if I was rich. |
| Kupiłbym restaurację, gdybym był bogaty. |
Trzeba też pamiętać, że, podobnie jak w innych trybach, przecinek znika w zdaniach, gdzie if występuje w drugiej ich części.
Trzeci tryb warunkowy
Zdania warunkowe w trzecim trybie odnoszą się do przeszłości, do wydarzeń, które miały miejsce i nie mamy na nie żadnego wpływu, jednakże zastanawiamy się, co by się stało, gdyby…
No właśnie, tutaj też po prostu gdybamy, tyle że nie o przyszłości, ale o przeszłości. Budowa zdań warunkowych w trzecim trybie jest następująca:
| If + Past Perfect + would have + 3. forma czasownika |
| If he had asked me, I would have helped him. |
| Gdyby mnie zapytał, pomógłbym mu. |
| Would have + 3. forma czasownika + if + Past perfect |
| He would have died if the ambulance hadn’t arrived quickly. |
| Umarłby, gdyby karetka nie przyjechała szybko. |
Znów pamiętajmy o przecinku.
Jak ćwiczyć angielskie tryby warunkowe?
Aby dobrze nauczyć się trybów warunkowych, musimy poznać czasy, jakie występują w języku angielskim oraz ich budowę. Jeśli nie mamy odpowiednich materiałów, to warto skorzystać z bezpłatnych materiałów do nauki języka angielskiego, które dostępne są na stronie naszej szkoły językowej (https://pl.tutlo.com/materialy/). Znajdują się tam ebooki i infografiki, które pomogą w nauce trybów warunkowych oraz czasów.