Poprawna wymowa w języku angielskim pozwala nam na swobodną komunikację z osobami, które także używają tego języka. Fonetyka jest elementem niezbędnym w procesie nauczania. Dzięki niej wiemy, jak poprawnie wymawiać wyrazy, samogłoski, spółgłoski. Dzięki fonetyce wyraz „drewno” (“wood”) wymawiamy „łud”, a nie na przykład „wud”. Alfabet po angielsku, a jeszcze inaczej – fonetyka to także cenne źródło wiedz na temat miejsc, w których padają akcenty. Niepoprawna wymowa może stanowić niekiedy barierę w komunikacji. Wiele osób z racji braków w edukacji unika rozmowy w języku angielskim. Dlatego w tym tekście poruszymy temat fonetyki angielskiej.
Spis treści
- Fonetyka angielska
- Angielski alfabet fonetyczny
- Akcent w języku angielskim
- Akcent zdaniowy w języku angielskim
- Angielski – nauka wymowy
Fonetyka angielska
Niestety podczas zajęć w polskich szkołach bardzo rzadko kładzie się nacisk na naukę fonetyki. Przez to wiele osób mówi po angielsku po prostu brzydko, nie wiedząc, jak akcentować, jak wymawiać wyrazy. Do głowy wpajana jest ważna wiedza gramatyczna oraz słownictwo, a wymowa traktowana jest po macoszemu. Aby zrozumieć lepiej samą fonetykę oraz jej zasady, potrzebujemy wiedzieć, czym jest transkrypcja fonetyczna. Transkrypcja fonetyczna jest to system pisowni lub system konwersji pisma oparty na zasadzie ścisłej odpowiedniości głosek i liter ‒ jednej głosce odpowiada tu zawsze jeden znak (czasem z diakrytyką), a jednemu znakowi jedna głoska.
Ponieważ w szkole, na uczelni oraz w szkołach językowych używa się brytyjskiej odmiany angielskiego, to również podane w tym tekście przykłady będą jej dotyczyły. Poniżej znajduje się lista samogłosek, dwugłosek i spółgłosek występujących w języku angielskim wraz z ich poprawną wymową. Dodatkowo zawarliśmy też informację o akcencie, który zaznaczamy apostrofem: ’.
Angielski alfabet fonetyczny
W przypadku zapisu fonetycznego samogłosek długich występuje oznaczenie dwukropkiem, które sygnalizuje, że dźwięki zostają wydłużone. Szczególnie słychać je w brytyjskiej odmianie angielskiego.
Alfabet po angielsku ‒ wymowa samogłosek (vowels)
Samogłoski dzielimy na krótkie:
| /ʌ/ | short a (krótkie a) | bus | /bʌS/ | „bas” |
| /æ/ | ash sound
(dźwięk pomiędzy a i e) |
tap | [tæp] | „tap” |
| /e/ | e sound (jak krótkie polskie e) | pet | [pet] | „pet” |
| /ə/ | schwa (to bardzo krótkie e) | about | [əˈbaʊt] | „ebout” |
| /ɪ / | short i (któtkie i) | tip | [tɪp] | „tip” |
| /i/ | i sound (długie i) | merry | [ˈmɛri] | „meri” |
| /ɒ/ | short o (krótkie o) | got | [gɒt] | „got” |
| /ʊ/ | short u (krótkie u) | wood | [wʊd] | „łud” |
oraz długie:
| /ɑː/ | long a (długie a) | car | /ka:r/ | „kaar” |
| /ɜː/ | long schwa (dłuższe e) | herd | [hɜːd] | „heed” |
| /iː/ | long i (długie i) | cheese | /ʧi:z/ | „cziiz” |
| /ɔː/ | long o (długie o) | call | [kɔːl] | „kool” |
| /uː/ | long u (długie u) | nude | [njuːd] | „njuud” |
Alfabet po angielsku ‒ wymowa spółgłosek (consonants)
| /b/ | consonant /b/ (normalne b) | bat | [bæt] | „bat” |
| /d/ | consonant /d/ (normalne d) | door | [dɔː] | „doo” |
| /f/ | consonant /f/ (normalne f) | floor | [flɔː] | „floo” |
| /g/ | consonant /g/ (normalne g) | goose | [guːs] | „guus” |
| /h/ | consonant /h/( normalne h) | hey | [heɪ] | „hej” |
| /j/ | consonant /j/ (normalne j) | yak | [jæk] | „jak” |
| /k/ | consonant /k/ (normalne k) | cup | [ˈkæp] | „kap” |
| /l/ | consonant /l/ (normalne l) | leaf | [liːf] | „liif” |
| /m/ | consonant /m/ (normalne m) | mood | [muːd] | „muud” |
| /n/ | consonant /n/ (normalne n) | new | [njuː] | „njuu” |
| /p/ | consonant /p/ (normalne p) | pan | [pæn] | „pan” |
| /r/ | consonant /r/ (normalne r) | raw | [rɔː] | „roł” |
| /s/ | consonant /s/ (normalne s) | star | [stɑː] | „staa” |
| /t/ | consonant /t/ (normalne t) | take | [teɪk] | „tejk” |
| /v/ | consonant /v/ (normalne w) | vowel | [ˈvaʊəl] | „wałel” |
| /w/ | consonant /w/ (czytane jak ł) | window | [ˈwɪndəʊ] | „łindoł” |
| /z/ | consonant /z/ (normalne z) | crazy | [ˈkreɪzi] | „krejzi” |
| /ŋ/ | consonant /ŋ/
(nosowe n) |
bring | [brɪŋ] | „brinj” |
| /ʃ/ | consonant /ʃ/ (czytane jak sz) | shake | [ʃeɪk] | „szejk” |
| /ʧ/ | consonant /ʧ/ (czytane jak cz) | chip | [ʧɪp] | „czip” |
| /θ/ | consonant /θ/ (zębowe f) | think | [θɪŋk] | „thinjk” |
| /ð/ | consonant /ð/
(pomiędzy d a w, zębowe w) |
that | [ðæt] | „wat” |
| /ʒ/ | consonant /ʒ/
(czytane jak polskie ż) |
measure | [ˈmɛʒə] | „meże” |
| /ʤ/ | consonant /ʤ/ (czytane jak dż) | barge | [bɑːʤ] | „baadż” |
Alfabet po angielsku ‒ wymowa dyftongów (diphtongs)
Dyftongi to dwugłoski. Wymawiając daną sylabę, słyszymy dwa wyraźnie po sobie następujące dźwięki.
| /eɪ/ | diphtong /eɪ/ (czytane jak ej) | day | [deɪ] | „dej” |
| /ɔɪ/ | diphtong /ɔɪ/ (czytane jak oj) | soy | [ˈsɔɪ] | „soj” |
| /əʊ/ | diphtong /əʊ/ (czytane jak oł) | hope | /həʊp/ | „hołp” |
| /aɪ/ | diphtong /aɪ/ (czytane jak aj) | hi | [haɪ] | „haj” |
| /aʊ/ | diphtong /aʊ/ (czytane jak ał) | cow | [kaʊ] | „kał” |
| /ɪə/ | diphtong /ɪə/ (czytane jak ije) | tear | [tɪə] | „tije” |
| /ʊə/ | diphtong /ʊə/ (czytane jak ułe) | tour | [tʊə] | „tułe” |
| /eə/ | diphtong /eə/ (czytane jak i) | pear | [peə] | „pee” |
Akcent w języku angielskim
W języku polskim akcent pada najczęściej na przedostatnią sylabę. W języku angielskim nie ma takiej zasady. Tutaj mamy do czynienia z akcentem swobodnym, który może pojawić się w różnych częściach wyrazu. Aby wiedzieć, gdzie pada akcent, trzeba po prostu sprawdzić zapis fonetyczny. W angielskim bardzo wyraźnie pokazane jest miejsce akcentu. W transkrypcji fonetycznej przed akcentowaną literą jest stawiany znak apostrofu.
Niestety, kiedy nie mamy dostępu do słownika, gdzie bez problemu możemy sprawdzić akcent, musimy zdać się na naszą pamięć. Możemy założyć też, że w przypadku rzeczowników złożonych akcent najczęściej pada na pierwszy wyraz, a w słowach dłuższych pojawia się czasami akcent poboczny, który w transkrypcji fonetycznej opisany jest przecinkiem.
Akcent zdaniowy w języku angielskim
W przypadku zdań akcent pada na ten wyraz, któremu chcemy przypisać ważność. Inaczej mówiąc ten, na który chcemy zwrócić uwagę słuchacza lub mówcy. Przykładowo:
| She received a package five days ago. | Podkreślamy kto. |
| She received a package five days ago. | Podkreślamy, co się stało. |
| She received a package five days ago. | Podkreślamy, co dostała. |
| She received a package five days ago. | Podkreślamy kiedy. |
Jeżeli zależy nam na zachowaniu neutralności, to przeważnie akcentujemy ostatni wyraz zdania.
Angielski ‒ nauka wymowy
Aby nauka wymowy przebiegała łatwo i przyjemnie, musimy przede wszystkim dużo słuchać po angielsku, czytać i mówić w tym języku. Na pomoc na pewno przyjdzie angielski online. Podczas zajęć tego typu możemy swobodnie rozmawiać z Native Speakerami, którzy znają akcenty i pomogą nam bardzo szybko osiągnąć zauważalne rezultaty.
W wolnych chwilach powtarzajmy słowa i całe zdania. Małpujmy lektorów z ćwiczeń, aktorów z filmów piosenkarzy. Starajmy się wymawiać zrozumiane przez nas teksty w sposób bliski idealnemu. Powtarzajmy przed lustrem, czytając na głos angielskie teksty. Patrzmy, jak układają się nasze usta, jak porusza się język. Mówiąc po polsku, inaczej akcentujemy, przez co musimy „nauczyć” nasz aparat mowy nowych nawyków. Dzięki temu będziemy mieli pewność, że w przyszłości nawet najtrudniejszy wyraz nie będzie dla nas problemem. Powodzenia.