Łamańce językowe, po angielsku nazywane tongue twisters, to wierszyki lub ciągi wyrazów, które są trudne do wymówienia. W języku polskim przykładem takiego łamańca może być tekst wiersza „W Szczebrzeszynie chrząszcz brzmi w trzcinie”, który jest przykładem talentu Jana Brzechwy. My przedstawiamy natomiast przykłady anglojęzycznych łamańców językowych, z którymi możemy się spotkać podczas nauki języka angielskiego.
Łamańce językowe w języku angielskim
Wiemy już, że łamańce w języku angielskim zwą się tongue twisters, ale po co one powstały? Wymagające wysiłku połączenia wyrazowe to świetny sposób na ćwiczenie dykcji i poprawę płynności naszej wymowy. Mogą również pomóc w szlifowaniu akcentów poprzez zastosowanie aliteracji, czyli powtórzenia jednego dźwięku. Są one przeznaczone nie tylko dla dzieci, ale również używane w pracy z aktorami, politykami i mówcami publicznymi, którzy chcą mówić wyraźnie.
Najciekawsze łamańce językowe po angielsku
Poniżej znajdują się niektóre z najpopularniejszych łamańców języka angielskiego. W ramach ćwiczeń warto spróbować wypowiedzieć je tak szybko, jak potrafimy – oczywiście bez błędu.
Łamaniec numer jeden:
Peter Piper picked a peck of pickled peppers
A peck of pickled peppers Peter Piper picked
If Peter Piper picked a peck of pickled peppers
Where’s the peck of pickled peppers Peter Piper picked?
Łamaniec numer dwa:
How much wood would a woodchuck chuck if a woodchuck could chuck wood?
He would chuck, he would, as much as he could, and chuck as much wood
As a woodchuck would if a woodchuck could chuck wood.
Łamaniec numer trzy:
Betty Botter bought some butter
But she said the butter’s bitter
If I put it in my batter, it will make my batter bitter
But a bit of better butter will make my batter better
So ‘twas better Betty Botter bought a bit of better butter.
I kilka krótszych:
She sells seashells by the seashore.
Susie works in a shoeshine shop. Where she shines she sits, and where she sits she shines.
Six sick hicks nick six slick bricks with picks and sticks.
Polskie łamańce po angielsku
Polskie łamańce językowe trudno jest przetłumaczyć na język angielski. Często po tłumaczeniu stają się one zupełnie niezrozumiałym zlepkiem wyrazów. Bo jak przetłumaczyć „Chrząszcz brzmi w trzcinie w Szczebrzeszynie, strząsa skrzydła z dżdżu i trzmiel w puszczy tuż przy Pszczynie straszny wszczyna szum”? Oczywiście możemy się pokusić o tłumaczenie krótszych łamańców, przykładowo; „Pchła pchłę pchała, pchła płakała”, czyli „A flea was pushing a flea, the flea was crying”. Wtedy jednak utracimy koloryt warstwy brzmieniowej.
Przykładowe polskie łamańce językowe to:
Nie pieprz, Pietrze, pieprzem wieprza, wtedy szynka będzie lepsza.
Właśnie po to wieprza pieprzę, żeby mięso było lepsze.
Ależ będzie gorsze, Pietrze, kiedy w wieprza pieprz się wetrze!
W czasie suszy szosa sucha.
Ząb − zupa zębowa, dąb − zupa dębowa
Mąż gżegżółki w chaszczach trzeszczy,
w krzakach drzemie kszyk,
a w Trzemesznie straszy jeszcze wytrzeszcz oczu strzyg.
Tłumaczenia łamańców językowych
Podobnie dzieje się, gdy zabierzemy się za tłumaczenie na język polski łamańców anglojęzycznych. Popatrzmy na łamaniec o świstaku.
How much wood would a woodchuck chuck if a woodchuck could chuck wood?
He would chuck, he would, as much as he could, and chuck as much wood
As a woodchuck would if a woodchuck could chuck wood.
czyli, w wolnym tłumaczeniu:
Ile drewna rzuciłby świstak, gdyby świstak mógł rzucać drewnem?
Rzucałby, rzucał, jak dużo by mógł, i rzucał tak dużo drewna jak świstak,
jeśli świstak mógłby rzucać drewnem.
OK, sens jest mniej więcej zachowany, ale przeczytanie tekstu tłumaczonego nie jest żadnym artykulacyjnym wyzwaniem. Łamańce językowe są bowiem trudne do przetłumaczenia, bazują one na zabawach słowem, które w danym języku brzmią dobrze, a w innym nie będą miały sensu lub brzmieć będą przeciętnie.
Jak uczyć się łamańców językowych?
Przede wszystkim trzeba podzielić tekst na mniejsze partie, rzadko bowiem damy radę przeczytać go bez zająknięcia za pierwszym razem. Jeszcze trudniejszym zadaniem byłoby nauczenie się całości na pamięć. Musimy uzbroić się w cierpliwość, ale warto też pokusić się o lekcje angielskiego online, najlepiej z native speakerem, który podsunie nam dużo więcej takich językowych zabaw. Powodzenia.