Present Perfect wiele twarzy ma, na przykład Simple i Continuous. Te dwa czasy mogą na pierwszy rzut oka wydawać się skomplikowane, ale w rzeczywistości są niezwykle użyteczne i proste do zrozumienia. Wystarczy, że poznasz ich tajniki! W naszym artykule zabierzemy Cię w podróż po świecie Present Perfect, pokazując, jak te czasy mogą ubogacić Twój wachlarz językowy i nadać Twoim zdaniom nową głębię. Przyjrzymy się ich budowie, zastosowaniu i kluczowym różnicom, dzięki czemu z łatwością zastosujesz je w codziennej mowie i piśmie. Zapnij pasy, bo to będzie fascynująca jazda pełna językowych odkryć!
Spis treści:
- Zasady użycia czasu Present Perfect Simple
- Zasady użycia czasu Present Perfect Continuous
- Kiedy używamy czasu Simple, a kiedy Continuous – podstawowe różnice
- Charakterystyczne zwroty, które pomogą ci zapamiętać
- Podsumowanie
Zasady użycia czasu Present Perfect Simple
Present Perfect Simple to czas gramatyczny, który magicznie łączy przeszłość z teraźniejszością, tworząc most między tym, co było, a tym, co jest. Ale jak to działa? Weźmy prosty przykład: „Złamałem nogę”. Chociaż złamanie nastąpiło w przeszłości, jego skutki są widoczne i odczuwalne teraz – noga nadal jest złamana. To właśnie w takich sytuacjach najczęściej sięgamy po Present Perfect Simple: kiedy skupiamy się na efektach wydarzeń, a nie na ich dokładnym czasie. Kluczowe jest tu zrozumienie, że istotne są obecne konsekwencje, a nie konkretny moment w przeszłości. To czyni Present Perfect Simple niezwykle przydatnym w codziennej komunikacji!
Czasu Present Perfect Simple używamy więc:
gdy mówimy o skutku czynności przeszłej, który rzutuje na teraźniejszość.
Przykład:
I have broken my leg. | Złamałem nogę. |
She has given birth. | Ona urodziła dziecko. |
Gdy mówimy o czynności, która właśnie (dopiero co) się zakończyła.
Przykład:
They have just left. | Oni właśnie wyszli. |
We have already done the homework | Już odrobiliśmy nasze zadanie domowe. |
Gdy mówimy o czynności, która rozpoczęła się w danym momencie w przeszłości i trwa nadal, do chwili obecnej.
Przykład:
You have never been to England. | Ty nigdy nie byłeś w Anglii. |
I haven’t eaten meat for a year. | Nie jem mięsa od ponad roku. |
Gdy mówimy o czynności przeszłej, w której nie jest istotne, bądź nie podkreślono, kiedy konkretnie miała ona miejsce.
Przykład:
We have bought a new house. | Kupiliśmy nowy dom. |
He has lost his wallet. | On zgubił swój portfel. |
Te przykłady pokazują, jak Present Perfect Simple łączy przeszłość z teraźniejszością, skupiając się przede wszystkim na skutkach. Jeżeli jednak nadal masz wątpliwości dotyczące tego, jak to działa, spójrzmy jeszcze raz na zdanie o złamanej nodze:
I have broken my leg. | Złamałem nogę. |
W naszym przykładzie nie liczy się, kiedy dokładnie noga została złamana, ale to, co dzieje się teraz, czyli widoczne skutki tego zdarzenia. Jakie mogą być te skutki? Tutaj pomysłów jest wiele: noga jest w gipsie, nie można na niej stąpać, zaboli gdy jednak to zrobisz. To właśnie te obserwacje pokazują skutki, na których skupia się Present Perfect Simple.
Present Perfect Simple: zdania twierdzące
W Present Perfect Simple używamy słowa „have” z osobami „I”, „you”, „we” i „they”, czyli kiedy mówimy o sobie, kimś innym, grupie osób lub rzeczach w liczbie pojedynczej i mnogiej. Natomiast „has” stosujemy z „he”, „she” i „it”, odnosząc się do osób lub rzeczy w trzeciej osobie liczby pojedynczej. To proste zasady, które pomogą Ci zawsze wybrać właściwą formę!
Odmiana:
Podmiot | + | have/has | + | czasownik w III formie (nieregularny)/czasownik z końcówką -ed (regularny) | + | reszta zdania |
I/you/we/they | + | have | + | seen | + | the Eiffel Tower. |
He/she/it | + | has | + | found | + | a new job. |
Przykłady zdań:
He has found a new job. | On znalazł nową pracę. |
My dad has eaten the whole cake. | Mój tata zjadł całe ciasto. |
I have closed the windows. | Zamknąłem okna. |
We have painted our living room. | Pomalowaliśmy nasz salon. |
She has never drunk coffee. | Ona nigdy nie piła kawy. |
Present Perfect Simple: zdania przeczące
Tworzenie zdań przeczących w czasie Present Perfect Simple jest proste i intuicyjne. Wystarczy dodać słówko „not” po operatorze „have” lub „has”. Na przykład: w przypadku „I”, „you”, „we”, „they” używamy „have not” lub skróconej formy „haven’t”, jak w zdaniu „I haven’t finished my homework”. Natomiast przy „he”, „she”, „it” stosujemy „has not” lub „hasn’t”, na przykład „She hasn’t called yet”. Ta prosta reguła pozwala szybko i skutecznie tworzyć zdania przeczące, które są kluczowe w wyrażaniu braku działania lub doświadczenia w określonym czasie.
Odmiana:
Podmiot | + | haven’t/hasn’t | + | czasownik w III formie/czasownik z końcówką -ed | + | reszta zdania |
I/you/we/they | + | haven’t | + | been | + | to the USA. |
He/she/it | + | hasn’t | + | seen | + | that film yet. |
Przykłady zdań:
He hasn’t finished the project yet. | On jeszcze nie skończył projektu. |
We haven’t invited any friends. | My nie zaprosiliśmy żadnych znajomych. |
She hasn’t cleaned our table. | Ona nie wyczyściła naszego stołu. |
They haven’t bought a new boat. | Oni nie kupili nowej łodzi. |
I haven’t talked to my boss. | Nie rozmawiałem z moim szefem. |
Present Perfect Simple: zdania pytające
Konstruowanie pytań w czasie Present Perfect Simple opiera się na prostej, ale efektywnej strukturze. Zaczynamy od odwrócenia kolejności operatora „have” lub „has” i podmiotu zdania. Dla „I”, „you”, „we” oraz „they” używamy „have”, na przykład: „Have you seen that movie?”. W przypadku „he”, „she”, „it” stosujemy „has”, jak w pytaniu „Has she arrived yet?”.
Odmiana:
Have/Has | + | podmiot | + | czasownik w III formie/czasownik z końcówką -ed | + | reszta zdania. |
Has | he | bought | you a present? |
Przykłady zdań:
Has he bought you a present? | Czy on kupił ci prezent? |
Have you finished your homework? | Czy skończyłeś swoje zadanie domowe? |
Have you been here before? | Czy byliście tu wcześniej? |
Has he watched it earlier? | Czy on to widział wcześniej? |
Have they planned their vacation yet? | Czy oni już zaplanowali swoje wakacje? |
Zasady użycia czasu Present Perfect Continuous
Gdy opisujemy działanie, które zaczęło się w przeszłości i wciąż trwa, idealnie nadaje się do tego angielski czas Present Perfect Continuous. To czas, który podkreśla ciągłość i nieprzerwanie trwania czynności. Jego użycie wskazuje, że dana aktywność rozpoczęła się w pewnym momencie w przeszłości i nadal się odbywa, co sprawia, że jest niezwykle użyteczny w codziennej komunikacji, zwłaszcza gdy chcemy podkreślić trwanie lub rozwój jakiejś sytuacji.
Czasu Present Perfect Continuous używamy:
gdy mówimy o czynności przeszłej, która trwa nieprzerwanie do teraźniejszości.
Przykład:
I have been waiting for you for my whole life. | Czekałem na ciebie całe moje życie. |
She has been living here for three years. | Ona tu mieszka od trzech lat. |
Gdy mówimy o skutku czynności przeszłej, ale ciągłej.
Przykład:
Mom has been cooking the whole day, and now she is tired. | Mama gotowała cały dzień i jest zmęczona. |
I have been working out for one hour. | Trenowałem przez godzinę. |
Present Perfect Continuous: zdania twierdzące
Zaczynamy od podmiotu, następnie używamy „have” lub „has” w zależności od podmiotu (dla „I”, „you”, „we”, „they” stosujemy „have”, a dla „he”, „she”, „it” – „has”). Po tym dodajemy „been” oraz formę czasownika z końcówką „-ing”. Na przykład: „I have been reading” oznacza, że rozpocząłem czytanie w przeszłości i nadal to robię.
Odmiana:
Podmiot | + | have/has | + | been | + | czasownik z końcówką -ing | + | reszta zdania |
I/you/we/they | + | have | + | been | + | teaching | + | since 2007. |
He/she/it | + | has | + | been | + | dancing | + | for 15 years. |
Przykłady zdań:
I have been teaching since 2007. | Uczę od 2007 roku. |
He has been watching movies all day. | On ogląda filmy cały dzień. |
They have been hiking for two hours. | Oni wędrują od dwóch godzin. |
You have been working hard. | Pracujesz bardzo ciężko. |
It has been snowing all morning. | Śnieży cały poranek. |
Present Perfect Continuous: zdania przeczące
Aby skonstruować zdania przeczące w czasie Present Perfect Continuous, rozpoczynamy od podmiotu, po czym stosujemy „have” lub „has” zależnie od tego podmiotu, podobnie jak w zdaniach twierdzących. Następnie dodajemy „not” w celu utworzenia formy przeczącej, a po tym „been” oraz formę czasownika z końcówką „-ing”. Dla „I”, „you”, „we”, „they” używamy „have not” (lub „haven’t”) – na przykład „I have not been sleeping well”. Dla „he”, „she”, „it” stosujemy „has not” (lub „hasn’t”) – jak w zdaniu „She has not been feeling great”.
Odmiana:
Podmiot | + | haven’t/hasn’t | + | been | + | czasownik z końcówką -ing | + | reszta zdania. |
I/you/we/they | + | haven’t | + | been | + | running | + | since last year. |
He/she/it | + | hasn’t | + | been | + | working there | + | for a month. |
Przykłady zdań:
You haven’t been running since last year. | Nie biegałeś od zeszłego roku. |
He hasn’t been cooking. | On nie gotuje. |
She hasn’t been working since her car accident. | Ona nie pracuje od swojego wypadku samochodowego. |
It hasn’t been raining for more than a month. | Nie padało od ponad miesiąca. |
We haven’t been calling him for the past few years. | Nie dzwonimy do niego od kilku lat. |
Present Perfect Continuous: zdania pytające
Aby skonstruować zdania pytające w czasie Present Perfect Continuous, należy przede wszystkim odwrócić kolejność operatora („have” lub „has”) i podmiot zdania. Zacznij od „Have” dla „I”, „you”, „we”, „they” lub „Has” dla „he”, „she”, „it”, następnie dodaj „been” i formę czasownika z końcówką „-ing”. Przykładowe pytanie może brzmieć: „Have you been working on the project?” dla „you” lub „Has he been feeling better?” dla „he”. Ta struktura pozwala na zadawanie pytań dotyczących czynności, które zaczęły się w przeszłości i mogą trwać do teraz lub miały jakiś wpływ na obecną sytuację.
Odmiana:
Have/Has | + | podmiot | + | been | + | czasownik z końcówką -ing | + | reszta zdania. |
Have | + | I/you/we/they | + | been | + | texting | + | since morning? |
Has | + | he/she/it | + | been | + | crying | + | all night? |
Przykłady zdań:
Have you been texting since morning? | Czy wy SMS-owaliście od rana? |
Has she been waiting for me? | Czy ona czeka na mnie? |
Has he been making his movie since 2020? | Czy on robi swój film od 2020 roku? |
Have they been acting like that before? | Czy oni się tak zachowywali wcześniej? |
Have you been eating since yesterday? | Czy ty jesz od wczoraj? |
Kiedy używamy czasu Simple, a kiedy Continuous – podstawowe różnice
Present Perfect Simple koncentruje się na czynnościach ukończonych, co czasem sprawia, że jest mylony z Past Simple. Z kolei Present Perfect Continuous podkreśla ciągłość czynności. Kluczowa różnica między nimi tkwi w sposobie postrzegania efektów czynności przeszłej. W Present Perfect Simple ważny jest rezultat w teraźniejszości, jak w przypadku złamanej nogi, natomiast w Present Perfect Continuous chodzi o ciągły efekt.
Spójrzmy na dwa podobne zdania:
- „I have bought a new car” – tu, używając Present Perfect Simple, mówimy, że zakup samochodu już się odbył, a jego efekt (samochód jest nasz) jest obecny.
- „I have been buying a new car” – w tym zdaniu, w czasie Present Perfect Continuous, proces zakupu trwa nadal; być może zbieramy pieniądze lub szukamy idealnego modelu.
Warto też zauważyć, że Present Perfect Simple stosujemy do tzw. czasowników stanu – tych, które opisują uczucia, myśli, relacje, wrażenia zmysłowe czy posiadanie, np. believe, know, like, love, want, have, be. Te czasowniki najlepiej wyrażają stan, a nie działanie czy proces.
Charakterystyczne zwroty dla każdego z czasów
W czasach Present Perfect Simple i Present Perfect Continuous znajdziesz charakterystyczne zwroty, które nie tylko pomagają je rozróżnić, ale także wskazują, kiedy najlepiej użyć każdego z nich. Te frazy są kluczowe w zrozumieniu i poprawnym stosowaniu obu tych czasów, co ułatwia tworzenie zrozumiałych i precyzyjnych wypowiedzi w języku angielskim.
Zwroty charakterystyczne dla Present Perfect Simple:
for | od |
since | od |
just | właśnie |
yet | jeszcze |
ever | kiedykolwiek |
never | nigdy |
lately | ostatnio |
recently | ostatnio |
Zwroty charakterystyczne dla Present Perfect Continuous:
for | od |
since | od |
lately | ostatnio |
recently | ostatnio |
all day/morning/year | cały dzień/poranek/rok |
Podsumowanie
To wszystko, jeśli chodzi o pigułkę wiedzy na temat omawianych dzisiaj czasów. Aby się ich nauczyć, musimy po prostu ćwiczyć i powtarzać, zmagać się z kolejnymi zdaniami i po prostu popełniać błędy, bo są one normalne w procesie nauki. Bardzo ważne jest też osłuchanie się z językiem i świadoma obserwacja w jakim kontekście Native Speakerzy używają tych czasów. Na pomoc przyjdzie też na pewno , czyli internetowa szkoła, w której polscy lektorzy i native speakerzy pomogą nam opanować te i inne czasy. Powodzenia.