Opublikowano 28.11.2023

Present Perfect Simple i Continuous – budowa i zastosowanie

Kategorie:

Nauka angielskiego

Present Perfect wiele twarzy ma, na przykład Simple i Continuous. Te dwa czasy mogą na pierwszy rzut oka wydawać się skomplikowane, ale w rzeczywistości są niezwykle użyteczne i proste do zrozumienia. Wystarczy, że poznasz ich tajniki! W naszym artykule zabierzemy Cię w podróż po świecie Present Perfect, pokazując, jak te czasy mogą ubogacić Twój wachlarz językowy i nadać Twoim zdaniom nową głębię. Przyjrzymy się ich budowie, zastosowaniu i kluczowym różnicom, dzięki czemu z łatwością zastosujesz je w codziennej mowie i piśmie. Zapnij pasy, bo to będzie fascynująca jazda pełna językowych odkryć!

Spis treści:

Zasady użycia czasu Present Perfect Simple

Present Perfect Simple to czas gramatyczny, który magicznie łączy przeszłość z teraźniejszością, tworząc most między tym, co było, a tym, co jest. Ale jak to działa? Weźmy prosty przykład: „Złamałem nogę”. Chociaż złamanie nastąpiło w przeszłości, jego skutki są widoczne i odczuwalne teraz – noga nadal jest złamana. To właśnie w takich sytuacjach najczęściej sięgamy po Present Perfect Simple: kiedy skupiamy się na efektach wydarzeń, a nie na ich dokładnym czasie. Kluczowe jest tu zrozumienie, że istotne są obecne konsekwencje, a nie konkretny moment w przeszłości. To czyni Present Perfect Simple niezwykle przydatnym w codziennej komunikacji!

Czasu Present Perfect Simple używamy więc:

gdy mówimy o skutku czynności przeszłej, który rzutuje na teraźniejszość.

Przykład:

I have broken my leg. Złamałem nogę.
She has given birth. Ona urodziła dziecko.

Gdy mówimy o czynności, która właśnie (dopiero co) się zakończyła.

Przykład:

They have just left. Oni właśnie wyszli.
We have already done the homework Już odrobiliśmy nasze zadanie domowe.

Gdy mówimy o czynności, która rozpoczęła się w danym momencie w przeszłości i trwa nadal, do chwili obecnej.

Przykład:

You have never been to England. Ty nigdy nie byłeś w Anglii.
I haven’t eaten meat for a year. Nie jem mięsa od ponad roku.

Gdy mówimy o czynności przeszłej, w której nie jest istotne, bądź nie podkreślono, kiedy konkretnie miała ona miejsce.

Przykład:

We have bought a new house. Kupiliśmy nowy dom.
He has lost his wallet. On zgubił swój portfel.

Te przykłady pokazują, jak Present Perfect Simple łączy przeszłość z teraźniejszością, skupiając się przede wszystkim na skutkach. Jeżeli jednak nadal masz wątpliwości dotyczące tego, jak to działa, spójrzmy jeszcze raz na zdanie o złamanej nodze:

I have broken my leg. Złamałem nogę.

W naszym przykładzie nie liczy się, kiedy dokładnie noga została złamana, ale to, co dzieje się teraz, czyli widoczne skutki tego zdarzenia. Jakie mogą być te skutki? Tutaj pomysłów jest wiele: noga jest w gipsie, nie można na niej stąpać, zaboli gdy jednak to zrobisz. To właśnie te obserwacje pokazują skutki, na których skupia się Present Perfect Simple.

Present Perfect Simple: zdania twierdzące

W Present Perfect Simple używamy słowa „have” z osobami „I”, „you”, „we” i „they”, czyli kiedy mówimy o sobie, kimś innym, grupie osób lub rzeczach w liczbie pojedynczej i mnogiej. Natomiast „has” stosujemy z „he”, „she” i „it”, odnosząc się do osób lub rzeczy w trzeciej osobie liczby pojedynczej. To proste zasady, które pomogą Ci zawsze wybrać właściwą formę!

Odmiana:

Podmiot + have/has czasownik w III formie (nieregularny)/czasownik z końcówką -ed (regularny) + reszta zdania
I/you/we/they  + have + seen + the Eiffel Tower.
He/she/it + has + found + a new job.

Przykłady zdań:

He has found a new job.  On znalazł nową pracę.
My dad has eaten the whole cake. Mój tata zjadł całe ciasto.
I have closed the windows. Zamknąłem okna.
We have painted our living room. Pomalowaliśmy nasz salon.
She has never drunk coffee. Ona nigdy nie piła kawy.

Present Perfect Simple: zdania przeczące

Tworzenie zdań przeczących w czasie Present Perfect Simple jest proste i intuicyjne. Wystarczy dodać słówko „not” po operatorze „have” lub „has”. Na przykład: w przypadku „I”, „you”, „we”, „they” używamy „have not” lub skróconej formy „haven’t”, jak w zdaniu „I haven’t finished my homework”. Natomiast przy „he”, „she”, „it” stosujemy „has not” lub „hasn’t”, na przykład „She hasn’t called yet”. Ta prosta reguła pozwala szybko i skutecznie tworzyć zdania przeczące, które są kluczowe w wyrażaniu braku działania lub doświadczenia w określonym czasie.

Odmiana:

Podmiot + haven’t/hasn’t czasownik w III formie/czasownik z końcówką -ed + reszta zdania
I/you/we/they + haven’t + been + to the USA.
He/she/it + hasn’t + seen + that film yet.

Przykłady zdań:

He hasn’t finished the project yet. On jeszcze nie skończył projektu.
We haven’t invited any friends. My nie zaprosiliśmy żadnych znajomych.
She hasn’t cleaned our table. Ona nie wyczyściła naszego stołu. 
They haven’t bought a new boat. Oni nie kupili nowej łodzi.
I haven’t talked to my boss. Nie rozmawiałem z moim szefem.

Present Perfect Simple: zdania pytające

Konstruowanie pytań w czasie Present Perfect Simple opiera się na prostej, ale efektywnej strukturze. Zaczynamy od odwrócenia kolejności operatora „have” lub „has” i podmiotu zdania. Dla „I”, „you”, „we” oraz „they” używamy „have”, na przykład: „Have you seen that movie?”. W przypadku „he”, „she”, „it” stosujemy „has”, jak w pytaniu „Has she arrived yet?”.

Odmiana:

Have/Has + podmiot czasownik w III formie/czasownik z końcówką -ed + reszta zdania.
Has he bought you a present?

Przykłady zdań:

Has he bought you a present? Czy on kupił ci prezent?
Have you finished your homework? Czy skończyłeś swoje zadanie domowe?
Have you been here before? Czy byliście tu wcześniej?
Has he watched it earlier? Czy on to widział wcześniej?
Have they planned their vacation yet? Czy oni już zaplanowali swoje wakacje?

Zasady użycia czasu Present Perfect Continuous

Gdy opisujemy działanie, które zaczęło się w przeszłości i wciąż trwa, idealnie nadaje się do tego angielski czas Present Perfect Continuous. To czas, który podkreśla ciągłość i nieprzerwanie trwania czynności. Jego użycie wskazuje, że dana aktywność rozpoczęła się w pewnym momencie w przeszłości i nadal się odbywa, co sprawia, że jest niezwykle użyteczny w codziennej komunikacji, zwłaszcza gdy chcemy podkreślić trwanie lub rozwój jakiejś sytuacji.

Czasu Present Perfect Continuous używamy:

gdy mówimy o czynności przeszłej, która trwa nieprzerwanie do teraźniejszości.

Przykład:

I have been waiting for you for my whole life. Czekałem na ciebie całe moje życie.
She has been living here for three years. Ona tu mieszka od trzech lat.

Gdy mówimy o skutku czynności przeszłej, ale ciągłej.

Przykład:

Mom has been cooking the whole day, and now she is tired. Mama gotowała cały dzień i jest zmęczona.
I have been working out for one hour. Trenowałem przez godzinę.

Present Perfect Continuous: zdania twierdzące

Zaczynamy od podmiotu, następnie używamy „have” lub „has” w zależności od podmiotu (dla „I”, „you”, „we”, „they” stosujemy „have”, a dla „he”, „she”, „it” – „has”). Po tym dodajemy „been” oraz formę czasownika z końcówką „-ing”. Na przykład: „I have been reading” oznacza, że rozpocząłem czytanie w przeszłości i nadal to robię.

Odmiana:

Podmiot + have/has been + czasownik z końcówką -ing + reszta zdania
I/you/we/they + have + been + teaching + since 2007.
He/she/it + has + been + dancing + for 15 years.

Przykłady zdań:

I have been teaching since 2007. Uczę od 2007 roku.
He has been watching movies all day. On ogląda filmy cały dzień.
They have been hiking for two hours. Oni wędrują od dwóch godzin.
You have been working hard. Pracujesz bardzo ciężko.
It has been snowing all morning. Śnieży cały poranek.

Present Perfect Continuous: zdania przeczące

Aby skonstruować zdania przeczące w czasie Present Perfect Continuous, rozpoczynamy od podmiotu, po czym stosujemy „have” lub „has” zależnie od tego podmiotu, podobnie jak w zdaniach twierdzących. Następnie dodajemy „not” w celu utworzenia formy przeczącej, a po tym „been” oraz formę czasownika z końcówką „-ing”. Dla „I”, „you”, „we”, „they” używamy „have not” (lub „haven’t”) – na przykład „I have not been sleeping well”. Dla „he”, „she”, „it” stosujemy „has not” (lub „hasn’t”) – jak w zdaniu „She has not been feeling great”.

Odmiana:

Podmiot + haven’t/hasn’t been + czasownik z końcówką -ing + reszta zdania.
I/you/we/they + haven’t + been + running + since last year.
He/she/it + hasn’t + been + working there + for a month.

Przykłady zdań:

You haven’t been running since last year. Nie biegałeś od zeszłego roku.
He hasn’t been cooking. On nie gotuje.
She hasn’t been working since her car accident. Ona nie pracuje od swojego wypadku samochodowego. 
It hasn’t been raining for more than a month. Nie padało od ponad miesiąca.
We haven’t been calling him for the past few years. Nie dzwonimy do niego od kilku lat.

Present Perfect Continuous: zdania pytające

Aby skonstruować zdania pytające w czasie Present Perfect Continuous, należy przede wszystkim odwrócić kolejność operatora („have” lub „has”) i podmiot zdania. Zacznij od „Have” dla „I”, „you”, „we”, „they” lub „Has” dla „he”, „she”, „it”, następnie dodaj „been” i formę czasownika z końcówką „-ing”. Przykładowe pytanie może brzmieć: „Have you been working on the project?” dla „you” lub „Has he been feeling better?” dla „he”. Ta struktura pozwala na zadawanie pytań dotyczących czynności, które zaczęły się w przeszłości i mogą trwać do teraz lub miały jakiś wpływ na obecną sytuację.

Odmiana:

Have/Has + podmiot been + czasownik z końcówką -ing + reszta zdania.
Have + I/you/we/they + been + texting + since morning?
Has + he/she/it + been + crying + all night?

Przykłady zdań:

Have you been texting since morning?  Czy wy SMS-owaliście od rana?
Has she been waiting for me? Czy ona czeka na mnie?
Has he been making his movie since 2020? Czy on robi swój film od 2020 roku?
Have they been acting like that before? Czy oni się tak zachowywali wcześniej?
Have you been eating since yesterday? Czy ty jesz od wczoraj?

Kiedy używamy czasu Simple, a kiedy Continuous – podstawowe różnice

Present Perfect Simple koncentruje się na czynnościach ukończonych, co czasem sprawia, że jest mylony z Past Simple. Z kolei Present Perfect Continuous podkreśla ciągłość czynności. Kluczowa różnica między nimi tkwi w sposobie postrzegania efektów czynności przeszłej. W Present Perfect Simple ważny jest rezultat w teraźniejszości, jak w przypadku złamanej nogi, natomiast w Present Perfect Continuous chodzi o ciągły efekt.

Spójrzmy na dwa podobne zdania:

  1. „I have bought a new car” – tu, używając Present Perfect Simple, mówimy, że zakup samochodu już się odbył, a jego efekt (samochód jest nasz) jest obecny.
  2. „I have been buying a new car” – w tym zdaniu, w czasie Present Perfect Continuous, proces zakupu trwa nadal; być może zbieramy pieniądze lub szukamy idealnego modelu.

Warto też zauważyć, że Present Perfect Simple stosujemy do tzw. czasowników stanu – tych, które opisują uczucia, myśli, relacje, wrażenia zmysłowe czy posiadanie, np. believe, know, like, love, want, have, be. Te czasowniki najlepiej wyrażają stan, a nie działanie czy proces.

Charakterystyczne zwroty dla każdego z czasów

W czasach Present Perfect Simple i Present Perfect Continuous znajdziesz charakterystyczne zwroty, które nie tylko pomagają je rozróżnić, ale także wskazują, kiedy najlepiej użyć każdego z nich. Te frazy są kluczowe w zrozumieniu i poprawnym stosowaniu obu tych czasów, co ułatwia tworzenie zrozumiałych i precyzyjnych wypowiedzi w języku angielskim.

Zwroty charakterystyczne dla Present Perfect Simple:

for od
since od
just właśnie
yet jeszcze
ever kiedykolwiek
never nigdy
lately ostatnio 
recently ostatnio 

Zwroty charakterystyczne dla Present Perfect Continuous:

for od
since od
lately ostatnio 
recently ostatnio 
all day/morning/year cały dzień/poranek/rok

Podsumowanie

To wszystko, jeśli chodzi o pigułkę wiedzy na temat omawianych dzisiaj czasów. Aby się ich nauczyć, musimy po prostu ćwiczyć i powtarzać, zmagać się z kolejnymi zdaniami i po prostu popełniać błędy, bo są one normalne w procesie nauki. Bardzo ważne jest też osłuchanie się z językiem i świadoma obserwacja w jakim kontekście Native Speakerzy używają tych czasów. Na pomoc przyjdzie też na pewno , czyli internetowa szkoła, w której polscy lektorzy i native speakerzy pomogą nam opanować te i inne czasy. Powodzenia.

Nauka czasu Present Perfect

Umów bezpłatną lekcję próbną

Wypełnij formularz kontaktowy i ciesz się darmową lekcją próbną! Przekonaj się, że angielski online jest dla Ciebie!